روزنامه سپید | اخبار 13 | 16 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d1077
جامعه 80 هزارنفری پزشکان عمومی که به‌عنوان پاسبان سطح اول سلامت و رواج دهنده پیشگیری از بیماری‌ها به شمار می‌روند و بزرگ‌ترین جامعه پزشکی کشور تشکیل می‌دهند، حالا با مشکلات مفید روبرو هستند.
برگزاری همایش فصلی علمی انجمن پزشکان عمومی بهانه‌ای شد تا ضمن انعکاس نگرانی‌هایی که از سوی مسئولان انجمن مطرح شد، در حاشیه همایش به سراغ پزشکان عمومی برویم و از آنها بپرسیم که مهم‌ترین چالش پیش رویشان چیست. سوالی که اگرچه تلطیف شده مطرح می‌شد اما گاهی با بی‌میلی از سوی برخی از پزشکان پاسخ داده می‌شد؛ پاسخ‌هایی کوتاه آن‌هم بدون ذکر نام و مشخصات.
رواج تخصص گرایی و به حاشیه رانده شدن پزشکان عمومی، مازاد پزشک عمومی و در بسیاری از مناطق عدم همخوانی ظرفیت پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها، ناهمخوانی دستمزد پزشکان عمومی شاغل در بیمارستان‌ها و پزشکان خانواده مهم‌ترین نکاتی بود که پزشکان حاضر در این همایش به آن اشاره کردند.
به گزارش «سپید» عباس کامیابی، رئیس انجمن پزشکان عمومی نیز در نشست خبری که در حاشیه این همایش برگزار شد، به این موارد اشاره کرد.
طرح پزشک خانواده راهکاری برای کاهش هزینه نظام سلامت
کامیابی نامشخص بودن نقش پزشکان عمومی در طرح پزشک خانواده را به‌عنوان یکی از چالش‌های پیش رو عنوان کرد و گفت: «در طرح تحول حوزه درمان نقشی برای پزشکان عمومی تعریف‌نشده و این امر حاصلی برای طب عمومی نداشته است.»
کامیابی اجرای نظام‌های سطح‌بندی، نظام ارجاع و طرح پزشک خانواده را راهکاری برای کاهش هزینه‌های نظام سلامت و مقابله با شیوع بیماری‌ها دانست و تصریح کرد: «درمان نقطه بحران سلامت است، در کل دنیا سیستم بر عوامل خطر دست می‌گذارد که از آن به‌عنوان پیشگیری نام می برند. در همه دنیا تمام نظام‌های سطح‌بندی، ارجاع و پزشک خانواده بر همین مبنا شکل‌گرفته است. بنابراین باید پیش از رسیدن به نقطه‌ای که نیاز به درمان باشد، پیشگیری صورت گیرد.»
لزوم تامین منابع پایدار برای اجرای طرح‌ها
نبود منابع پایدار موضوع دیگری بود که از سوی مهران قسمتی زاده، رئیس شورای هماهنگی انجمن پزشکان عمومی مطرح شد.
وی مهم‌ترین مسئله تمام سیستم‌های نظام سلامت را ناهمخوانی منابع با نیازها عنوان کرد و گفت: «هنر مدیر این است منابع را مدیریت کند تا اهدافش را محقق کند. اهدافی که برای تحقق آن باید چندین سال صبر کرد و درست به همین دلیل باید منابع را تقسیم کنیم تا به شکل پایدار و تا زمان تحقق این اهداف، در جریان باشند. اما اگر تنها هدف ما رضایتمندی مردم باشد نمی‌توانیم نیازهای سلامت جامعه را تعریف کنیم.»
قسمتی زاده بابیان اینکه خدمات سطح اول می‌تواند 80 تا 95 درصد نیازها را پاسخ دهد، گفت: «اگر بتوانیم در این زمینه هزینه کنیم، خیلی از مشکلات حل می‌شود.»
فرصت برای اجرای سراسری طرح پزشک خانواده فراهم است
کامیابی در بخش دیگری از این نشست خبری با تاکید براینکه در اجرای طرح پزشک خانواده الگوهای جهانی را باید بومی‌سازی کرد، گفت: «در حال حاضر برای اجرای پزشک خانواده چند فرصت فراهم است. تعداد کافی پزشکان و سایر رده‌های نظام سلامت علی‌رغم برخی اظهارنظرات درخصوص کمبود پزشک یکی از همین فرصت‌هاست. از سوی دیگر باید توجه داشت که می‌توانیم با برگزاری دوره‌های پودمانی پزشکان را به پزشک خانواده تبدیل کنیم و نیاز نداریم که برای این جایگاه متخصص تربیت کنیم.»
وی گفت: «موضوع پزشک خانواده از دهه 60 مطرح شد و از سال 1384 اجرا شد. در طول این 10 سال در کنار توسعه پزشک خانواده در روستاها، تنها توانستیم این طرح را در دو استان اجرا کنیم اما در این بازه ده‌ساله هنوز برنامه نداریم که می‌خواهیم چه‌کار کنیم.»
امنیت شغلی پزشکان خانواده چگونه تامین می‌شود؟
وی بابیان اینکه پزشکان ازلحاظ اقتصادی جدای از سایر صنوف نیستند، گفت: «هرشخصی در یک جایگاه اقتصادی به دنبال امنیت شغلی است که ارتقا شغلی و تامین معیشت و شان اجتماعی مطابق با تحصیلات و شغل از مهم‌ترین شاخص های امنیت شغلی است. ممکن است پزشکان یک کادر اداری در دانشگاه با درآمد کمتر به جایگاهی که علی رغم درآمد بیشتر آینده نامشخصی دارد، ترجیح دهند. بنابراین اگر جایگاه پزشک خانواده را بر مبنای مدلی که گفته شد تعریف کنیم می‌توان امیدوار بود که پزشکان هم جذب شوند.»
کامیابی با طرح این موضوع که اگر الگوی ما پزشک خانواده و نظام سطح‌بندی است، باید برنامه‌ریزی‌های تمام ارکان تولیت نظام سلامت بر اساس همین برنامه شکل بگیرد، عنوان کرد: «درحالی‌که با مازاد پزشک مواجه هستیم، بازهم بر تعداد آن اضافه می‌کنیم و این ممکن است باعث شود عده‌ای منحرف شوند. از سوی دیگر در ایده آل ترین حالت باید تعداد کل متخصصان با پزشکان عمومی یکسان باشد این در حالی است که در برخی استان‌ها تعداد متخصصان از تعداد پزشکان عمومی رو به فزونی است.»
رئیس انجمن پزشکان عمومی ایران بر لزوم تداوم طرح پزشک خانواده علی‌رغم تغییرات سیاسی در هر دوره تاکید و تصریح کرد: «هنوز دورنمای پزشک خانواده مشخص نیست و معلوم نیست این طرح در شهرها چگونه اجرا خواهد شد.»
اگرچه وزارت بهداشت تولیت نظام سلامت را به عهده دارد اما ذی‌نفعان زیادی هستند که باید برای تدوین سیاست‌ها از آنها کمک گرفت و با نظرخواهی از آنها به یک الگوی مشترک رسید. علی‌رغم تجربیات گذشته پزشکان عمومی هنوز منتظرند. آنها می‌خواهند دوباره به نظام سلامت فرصتی دهند و طی این مدت تمام ذی‌نفعان و مسئولان ستادی دور یک میز جمع شوند و روی اشتباهات، دستاوردها و منابع موجود به جمع‌بندی برسند و یک رویای مشترک برای خود ترسیم کنند؛ رویای مشترکی که باید در اجرای کامل آن باهم هم‌قسم شوند و برای تحقق‌اش تلاش کنند.
مینا دارابی
